Molenstraat

De eerste Duitse tekenen van de oorlog waren in Zelzate merkbaar op 12 oktober 1914. Op de hoek van de Leegstraat en Wachtebekestraat, aan het café “In het lammeke” en met op de andere hoek het estaminet, stopte rond 14.00 u een Duitse verkenner-cyclist. Na observatie keerde hij terug naar het Kloosterbos.

Kort daarna volgden drie ulanen te paard, die op dezelfde plaats afstegen, de Leegstraat observeerden en zich terugtrokken. Deze ulanen waren de voorhoede van het regiment infanterie, in gevechtskledij en met pinhelm.

De Duitsers vielen in de nacht van 3 op 4 augustus ons land binnen. In Zelzate hield de burgemeester Joseph de Tilloux een toespraak met de volgende woorden:

“In deze droeve omstandigheden hebben wij het nodig geacht U samen te roepen. Sedert 1830 heeft België zulke droeve omstandigheden niet meer beleefd. De verrader, die gezworen had onze onafhankelijkheid te waarborgen, heeft zijn eed onder de voeten getrapt en zijn geweten bezoedeld met het bloed onzer vaderen, broeders en kinderen.
Sedert lang was er niet veel spraak meer van vaderlandsliefde en patriottisme. Ons land was verdeeld door politieke partijen. Maar nu is ons Vaderland in gevaar en allen, zonder onderscheid van partij, vergeten hunne onenigheid en scharen zich rond onze dierbare Vorst.
Er bestaat in België maar één partij meer: de partij van het Vaderland, onder de leus “Eendracht maakt macht”.
Onze soldaten gedragen zich als helden en wekken de bewondering op van gans de beschaafde wereld. Zij tonen dat zij in hun aderen het bloed hebben bewaard van onze voorouders, waarvan Cesar zegde: “Van alle Galliërs zijn de Belgen de dappersten”. Vooraleer het Belgische Volk zal vernield worden zal de vijand ons moeten onder de voeten trappen. Leve ons lieve Belgenland, leve onze dierbare Koning, leve de Koninklijke familie!
Laat ons nu maatregelen nemen tot het lenigen van de smarten der families van degene die zich opofferen voor de verdediging van ons land en groeten we degene die reeds gesneuveld zijn voor onze vrijheid op het veld van eer.”

Vanaf 10 september 1914 lagen in onze scholen 600 vluchtelingen, vooral Antwerpenaren, gevlucht uit vrees voor diegenen uit “Das Deutsche Reich”. Zij probeerden wanhopig hun laatste restje bezit en hun naakte leven in veiligheid te brengen over de Nederlandse grens. 
Koning Albert I volgde het gros van het landleger, verliet in de namiddag van 7 oktober de stad Antwerpen, overnachtte van 7 op 8 oktober te Sint-Niklaas en kwam met zijn troepen in Zelzate aan op 8 oktober. De koningin volgde per auto. De koning inspecteerde het gebied, bracht de nacht hier door en vertrok in de avond van 9 oktober naar Eeklo.

Op 8 oktober kwamen de soldaten in Zelzate aan. Diezelfde nacht was de markt hier een bohemerskamp: soldaten van alle wapens, paarden, veldkeukens, kanonnen, vrachtwagens rolden door mekaar in het komen en gaan. Soldaten sliepen in het zand of op de straatstenen. In de dageraad van 9 op 10 oktober vertrokken de soldaten. Tevens begon de uittocht van de Zelzaatse bevolking naar Holland en de Overslag. Kort daarna werden de ulanen te paard gesignaleerd, een voorbode van het Duitse bezettingsleger.

Tegen 25 oktober keerden de meeste Zelzatenaars terug van over de grens. Het dorpsleven werd hernomen op zijn oorlogs.

De buurt waar het café gelegen was, was ooit één van de meest vrolijke en feestende buurten van Zelzate (het Hoeksken, op het kruispunt van de Leegstraat en de Wachtebekestraat). Er was een druk uitgaansleven.

Herberg “Het Lammeken” werd in de jaren zeventig verkocht en eind 1995 afgebroken om er een nieuwe woning op te bouwen.

Bron : Sint-Laurensklok, artikel van Roger Billiau, p. 3-29.