MARKT

Tijdens de oorlog was hier een afdeling van de CRB gevestigd. De gevel heeft nog steeds dezelfde indeling als toen. De letters CRB staan voor Commission for Relief, een Amerikaans hulpcomité dat ervoor zorgde dat levensmiddelen in het land kwamen en verdeeld werden.

De eetgewoonten van de bevolking veranderden noodgedwongen drastisch, zelfs bij de burgerij. Het dieet werd karig en eenzijdig. Voedsel dat voor de oorlog gewoon was, werd een luxeproduct dat enkel nog tegen exorbitante prijzen te krijgen was. Koffie, boter en vlees werden van het menu geschrapt. De voorraad van gewassen zoals tarwe, rogge en gerst slonk, door het gebrek aan meststoffen, landbouwwerktuigen en mislukte oogsten. Zelfs aardappelen werden een gegeerd product. De Belgen aten vooral brood, maïs, erwten, rijst, soep en aardappelen. Wie geluk had, kreeg wat Amerikaans spek te eten.

Traditionele recepten werden vervangen door oorlogsrecepten (zie hieronder een origineel recept voor aardappelcake).

 

Vanaf de winter van 1917 werd de voedselschaarste nijpend. Het officieel rantsoen dat was vastgesteld op 1200 Kcal per dag werd zelden of nooit gehaald. Men moest overleven op de helft, of nog minder, van wat men voor de oorlog kon eten. Mensen vielen flauw op straat, de bevolking verzwakte en epidemieën kwamen steeds frequenter voor.

(Foto: bron: Sint Laurensklok jg 58, nr. 2, 1985-1986)

Van de nachtwinkel zet je de wandeling verder tot aan het oorlogsmonument op de Grote Markt, vlak voor de Kerk. Dit monument werd gebouwd door Louis Willems (bijgenaamd Scheve Louis). Hij boetseerde in 1921 een soldaat in zegevierende houding (als model gebruikte hij François Steyaert). De opdracht werd gegeven door de toenmalige burgermeester De Tilloux. De omheining is in de loop der jaren verdwenen.

Louis Willems kwam uit een steenkappersbedrijf uit Lokeren. Hij kwam naar Zelzate in 1915 en woonde met zijn vrouw in de Franz Wittoucklaan 26. Zijn vrouw hield er een winkel open voor  “Vischgerief en alle soorten Gereedschappen”. Ze was ook gekend als bedreven handlezeres, kaartlegster en waarzegster.

Louis was leraar in de gemeentelijke tekenschool en boetseerde en beeldhouwde in zijn atelier vooral kerkornamenten, portieken, enzovoort. Louis was ook een bewonderaar van het ballet. Hij sloot zich in Zelzate aan bij de turnafdeling. Tijdens een acrobatisch standje kwam Louis zwaar ten val en hij hield er een zware vergroeiing van de rugwervels aan over. Dit leverde hem nadien de bijnaam “Scheve Louis” op.  Hij stierf in 1970.

(Bron: De Turfsteker, jg 2, nr. 1, april 1997)

De kiosk op de volgende foto is ook van de Markt verdwenen.

Onder de Duitsers die in het etappegebiet verbleven waren ook muzikanten. Die werden ondergebracht in het café op de plaats waar nu de drogisterij Kruidvat/KBC gevestigd zijn. Vaak ging het om muzikanten van de keizerlijke garde. Op regelmatige tijdstippen traden zij hier op.

(Bron voeding: www.On4CKZ.be + De Turfsteker, jg 2, nr. 1, april 1997, p. 22-23)
(Bron foto’s: Achiel De Windt + Sint-Laurensklok)
Bron: HUYSMAN, Sophie, “De Eerste Wereldoorlog in het Meetjesland”, Artoria 2011, p. 16 en p. 17)